Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΛΑΚΙΩΤΑΚΗΣ ΚΑΙ Η ... ΛΑΘΟΣ .... ΑΝΕΛΚΥΣΗ...ΤΟΥ ΣΑΜΙΝΑ

2020-08-25

Σύμφωνα με την επίσημη ιστοσελίδα του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής [https://www.hcg.gr/node/23422], στις 5 Αυγούστου 2020 πραγματοποιήθηκε στην Πάρο ευρεία σύσκεψη υπό τον Υπουργό Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής κ. Γιάννη Πλακιωτάκη, μετά το πέρας της οποίας δήλωσε ότι δρομολογούνται οι διαδικασίες του ν. 2881/2001 για την "ανέλκυση του ναυαγίου" ΣΑΜΙΝΑ. 

Ειναι πράγματι το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής αποφασισμένο  να ανελκύσει το ΣΑΜΙΝΑ, όπως θα μπορούσε να υποθέσει κανείς από τις προαναφερόμενες δηλώσεις;

Για να απαντηθεί το ερώτημα αυτό, πρέπει να ληφθούν υπόψιν τα εξής:

1. Τα ναυάγια SEA DIAMOND και ΣΑΜΙΝΑ έχουν τον ίδιο ασφαλιστή. Θα ήταν πραγματικά εντυπωσιακό η Κυβέρνηση,  που τον προστάτεψε στην περίπτωση του SEA DIAMOND, τορπιλίζοντας την προσπάθεια της Δημόσιας Αρχής Λιμένων να μετακυλίσει σε αυτόν το κόστος της ανέλκυσης, να τον υποχρεώσει να βάλει το χέρι στην τσέπη, για να ανελκύσει το ΣΑΜΙΝΑ. 

2. Το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής επί Υπουργίας κ. Πλακιωτάκη έχει εξηγήσει στο με αρ. πρωτ. 1000.0/21753/2020 έγγραφό του προς το Συμβούλιο της Επικρατείας τί ακριβώς εννοεί με την λέξη "ανέλκυση". Συγκεκριμένα, στο προαναφερόμενο έγγραφο ο κ. Πλακιωτάκης έχει υπογράψει τα εξής κατά λέξει: ¨η εκτίμηση της συνδρομής ή μη της πρακτικής δυνατότητας ανελκύσεως του βυθισθέντος πλοίου από τεχνική και από οικονομική άποψη...ανήκει στη διακριτική ευχέρεια της Διοίκησης...". 

Επομένως, εύκολα συμπεραίνεται ότι αυτό, το οποίο στην πραγματικότητα εννοεί η Κυβέρνηση, όταν δηλώνει, ότι δρομολογεί την ανέλκυση του ναυαγίου ΣΑΜΙΝΑ, είναι ότι δεν δρομολογεί τίποτα περισσότερο από την ... διακριτική της ευχέρεια να εξετάσει εάν και εφόσον θα το ανελκύσει.

Άρα:

Μηδέν εις το πηλίκο.

3. Η άποψη περί δήθεν διακριτικής ευχέρειας της Διοίκησης να αποφασίζει την ανέλκυση ενός ναυαγίου είναι αναληθής. Στις 20-10-2017 ο τότε Υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής κ. Παναγιώτης Κουρουμπλής στα με ΑΠ 1000.0/75174/2017 και ΑΠ 1000.0/75176/2017 έγγραφά του, τα οποία βρίσκονται ακόμα και σήμερα στο αρχείου του υπουργικού γραφείου, ανέφερε κατά λέξει τα εξής:

"Σύμφωνα με την εισηγητική έκθεση του ν. 2881/2001 και το πρακτικό της Διαρκούς Επιτροπής Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής επί του σχεδίου του ως άνω νόμου, η ύπαρξη ενός ναυαγίου στο θαλάσσιο χώρο αποτελεί από μόνη της στοιχείο επιβαρυντικό του θαλάσσιου περιβάλλοντος που αλλοιώνει τη φυσιογνωμία του και αποτελεί ενδεχόμενη πηγή ρύπανσης, αφού, ακόμη κι αν έχει γίνει απάντληση των καυσίμων και λιπαντικών, με το πέρασμα του χρόνου και λόγω και των καιρικών συνθηκών απελευθερώνονται σταδιακά υπολείμματα των ουσιών αυτών ή και άλλων εγκλωβισμένων λειψάνων του φορτίου και των πραγμάτων, όπως και από το ίδιο το σκαρί, και τούτο ανεξαρτήτως του εάν το ειδικότερο φορτίο που φέρει μπορεί να είναι ρυπογόνο ή όχι. Εξ άλλου, η ύπαρξη ενός ναυαγίου αποτελεί από μόνη της στοιχείο επικινδυνότητας για τους χρήστες της ευρύτερης θαλάσσιας περιοχής. Εν όψει αυτών, δεν απαιτείται ειδική αιτιολόγηση όσον αφορά στον επαπειλούμενο από την ύπαρξη του ναυαγίου κίνδυνο προσβολής του περιβάλλοντος, αλλά ούτε και ως προς την επιβολή του μέτρου της ανέλκυσης ολόκληρου του ναυαγίου, αφού το μέτρο αυτό είναι το πλέον κατάλληλο για την απάλειψη κάθε δυσμενούς συνέπειας από την ύπαρξη του ναυαγίου (βλ. άρθρο 2 παρ. 2), διότι με αυτό επιτυγχάνεται η αποκατάσταση, κατά το δυνατό, του θαλασσίου περιβάλλοντος στην προτέρα του ναυαγίου κατάσταση".

Σε μια ευνομούμενη Πολιτεία, οι νόμοι και η νομολογία δεν μπορεί να αλλάζουν, κάθε φορά που αλλάζει ο Υπουργός. Επομένως, στην προκειμένη περίπτωση, το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής είναι βαριά εκτεθειμένο, δεδομένου ότι αυτο-διαψεύδεται. 

4. Στην περίπτωση του ΣΑΜΙΝΑ υπάρχει υπόνοια ποινικών ευθυνών κρατικών λειτουργών. Η προσπάθεια της ΔΑΛ να το ανελκύσει, τορπιλίστηκε, παρήλθαν πολλοί μήνες αδράνειας και τελικά συνεπεία και της αδράνειας αυτής επήλθε ρύπανση. Το Παρατηρητήριο θα υποβάλει έγκληση κατά παντός υπευθύνου, διότι μια τέτοια περίπτωση παρέμβασης της Πολιτικής Ηγεσίας στο έργο κρατικής Αρχής, η οποία τελικα και αυτή οδηγεί σε συμβάν ρύπανσης, πρέπει να αξιολογηθεί ποινικά. 

5. Το χειρότερο είναι ότι στην αναμπουμπούλα ενός συμβάντος ρύπανσης, που επήλθε, αφού η Πολιτική Ηγεσία του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής τορπίλισε την προσπάθεια της Δημόσιας Αρχής Λιμένων να ανελκύσει το ΣΑΜΙΝΑ, ο κ. Πλακιωτάκης ασχολήθηκε με τη ... λάθος ανέλκυση. 

Ειδικότερα:

Ως Διοικητής της Δημόσιας Αρχής Λιμένων είχα επιμείνει στην ασυνήθιστη για κρατική αρχή επικοινωνία με τους πολίτες με χρήση μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Μέσω αυτών, η Αρχή είχε ταχεία και συνήθως ακριβή ενημέρωση για τα τεκταινόμενα στα λιμάνια από την πιο αξιόπιστη πηγή: τους χρήστες.

Στην περίπτωση της ναυαγιαίρεσης του ΣΑΜΙΝΑ, αντί των συνήθων συγχαρητήριων σχολίων, προέκυψε το εξής: γύρω από το συγκεκριμένο ναυάγιο έχει αναπτυχθεί μια ενδιαφέρουσα αγορά scuba diving. Ικανός αριθμός μικρομεσαίων επιχειρήσεων αποκερδαίνει τα προς το ζην μέσω της επιθυμίας τουριστών να επισκεφθούν το ναυάγιο ΣΑΜΙΝΑ. 

Την Παρασκευή 20 Δεκεμβρίου 2019 η Δημόσια Αρχή Λιμένων διεξηγε δημόσια διαβούλευση με θέμα «Αξιοποίηση ναυαγίων που ανελκύονται από τη Δ.Α.Λ. στο πλαίσιο δραστηριοτήτων του καταδυτικού τουρισμού».

Στις 22 Δεκεμβρίου 2019 η Δημόσια Αρχή Λιμένων ανήρτησε στην ιστοσελίδα της δελτίο τύπου, με το οποίο ανακοίνωσε ότι αποφάσισε τα εξής:

Α. Διαρκή επικοινωνία με την ζωτικής σημασίας για τον τουρισμό και την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος κοινότητα των δυτών, μέσω του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. 

Β. Αποστολή στους φορείς εκπροσώπησης των δυτών καταλόγου ναυαγίων και επικίνδυνων πλοίων, προκειμένου να δοθεί σε δύτες και άλλους ενδιαφερομενους η δυνατότητα αξιοποίησής τους στο πλαίσιο δραστηριοτήτων καταδυτικού τουρισμού, μέσω συμμετοχής στις διαγωνιστικές διαδικασίες εκποίησής τους σύμφωνα με το ν 2881/2001. 

Γ. Διεξαγωγή μελέτης για τη δυνατότητα δημιουργίας καταδυτικού πάρκου της ΔΑΛ σε σημεία ύπαρξης ναυαγίων κυρίως πλησίον της Σαλαμινας. 

Δ. Εξέταση προτάσεων που θα αποσταλούν στην Αρχή αναφορικά με το ναυάγιο ΕΞΠΡΕΣ ΣΑΜΙΝΑ.  

Η πρόταση έφτασε στη Δημόσια Αρχή Λιμένων στις 10 Ιανουαρίου 2020 και υποστήριζε τεκμηριωμένα ότι ήταν εφικτή η δημιουργία καταδυτικού πάρκου στο πρότυπο του ΖΗΝΟΒΙΑ στην Κύπρο. Υπήρχαν προφανώς ζητήματα σχετικά με την παραμονή του ΣΑΜΙΝΑ στην ίδια θέση ή την μετακίνησή του, καθώς και την υλοποίηση της απαρέγκλιτης για εμένα αρχής σεβασμού του γεγονότος ότι επρόκειτο για "υγρό τάφο", αλλά λύσεις ήταν βέβαιο ότι μπορούσαν να βρεθούν. 

Στις 18 Μαρτίου 2020 ο κ. Πλακιωτάκης κατήργησε αιφνιδιαστικά τη Δημόσια Αρχή Λιμένων με τροπολογία. 

Στις 22 Μαϊου 2020 η Βουλή ψήφισε το νόμο 4688/2020 με τίτλο "Ανάπτυξη Καταδυτικού Τουρισμού" με επισπεύδον Υπουργείο το Υπουργείο Τουρισμού. Το νομοσχέδιο αυτό το συνυπέγραψε και ο κ. Πλακιωτάκης ως συναρμόδιος Υπουργός. 

Ο εν λόγω νόμος (και ιδίως τα άρθρα 7 και 8 αυτού) μπορούσε να αποτελέσει το κατάλληλο εργαλείο, ώστε το ναυάγιο ΣΑΜΙΝΑ, αφενός η Πολιτεία να το διαχειριστεί με σεβασμό προς τις αδικοχαμένες ψυχές, αφετέρου να διατηρήσει και να ενισχύσει την εγχώρια τουριστική αγορά. 

Όμως, τίποτα από όλα αυτά τελικά δε συνέβη

Αντί για διαχείριση του συγκεκριμένου ναυαγίου προς όφελος του καταδυτικού τουρισμού, στις 5 Αυγούστου 2020 η Πολιτική και Στρατιωτική Ηγεσία του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, προφανώς πανικόβλητη από τη διαρροή πετρελαιοειδών από το ΣΑΜΙΝΑ, στην οποία συνέβαλε με τον τορπιλισμό όλων των παραπάνω ενεργειών της καταργημένης πλέον Δημόσιας Αρχής Λιμένων, ανακοίνωσε ότι δήθεν δρομολογεί την ανέλκυση, εννοώντας στην πραγματικότητα ότι δε δρομολογεί τίποτα περισσότερο από τη δήθεν διακριτική της ευχέρεια να εξετάσει, εάν μπορεί να το ανελκύσει, και προτιμώντας, αντί του εγχώριου καταδυτικού τουρισμού, το στιγμιαίο κέρδος κάποιου ... σκραπατζή. . 

Εύλογα, λοιπόν, εμείς εδώ στο Παρατηρητήριο πιστεύουμε ότι με μια ανέλκυση αποφάσισε να ασχοληθεί ο κ. Πλακιωτάκης και αυτή ήταν ... λάθος ή όπως θα έλεγε και ο Όσκαρ Ουαϊλντ "Whenever people agree with me I always feel I must be wrong." [μετάφραση: όταν οι άνθρωποι συμφωνούν μαζί μου, πάντοτε αισθάνομαι ότι κάνω λάθος]