ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟΥ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑΣ: Η περίπτωση του κ. Βαρουφάκη στην Αίγινα

Το πρόσφατο συμβάν με τον κ. Βαρουφάκη στο λιμάνι της Αίγινας δεν έχει μόνο προσωπικά, αλλά και θεσμικά χαρακτηριστικά.

Συγκεκριμένα:

Η επίκληση της υγειονομικής κρίσης έχει οδηγήσει για μια ακόμα φορά μια ακόμα ελληνική κυβέρνηση στην επιλογή υποβάθμισης του πολιτεύματος σε δημοκρατία έκτακτης ανάγκης.

Η ελληνική κοινωνία έχει πλέον μακρά εμπειρία από τις συνέπειες της υποβάθμισης αυτής απο τις μνημονιακές κυβερνήσεις της τελευταίας δεκαετίας.

Ωστόσο, στην παρούσα κρίση, στις θεσμικές πρωτοβουλίες της παρούσας κυβέρνησης εμφιλοχωρούν σταθμίσεις και επιλογές ιδιαίτερα ανησυχητικές.

Στην με αριθμό Δ1α/Γ.Π οικ 20036 υπουργική απόφαση (ΦΕΚ Β’ 986) των κκ Χρυσοχοΐδη - Κικίλια - Θεοδωρικάκου αναφέρεται ότι από τον περιορισμό κυκλοφορίας εξαιρούνται τα μέλη της Κυβέρνησης, βουλευτές και αιρετοί ΟΤΑ για μετακινήσεις «που αφορούν στην άσκηση των καθηκόντων τους».  Αρμόδια αρχή για την εφαρμογή της διάταξης αυτής εντός λιμένων ορίστηκε το Λιμενικό Σώμα.

Η αξιολογική στάθμιση πίσω από τη διάταξη αυτή είναι εξόχως προβληματική. Κάποια στιγμή η Ελλάδα πρέπει να γίνει μια σύγχρονη ευρωπαϊκή δημοκρατία, στην οποία οι αιρετοί εφαρμόζουν πρώτοι αυτά που ζητούν από όλους εμάς να εφαρμόσουμε. Διανύουμε μια περίοδο, κατά την οποία οι φορολογούμενοι (ναι, εμείς που χρηματοδοτούμε τους μισθούς των μελών του υπουργικού συμβουλίου, οι οποίοι ούτε περιορίστηκαν, ούτε ανεστάλησαν) βρισκόμαστε σε αναγκαστική αναστολή των δικών μας καθηκόντων με αιματηρές οικονομικές συνέπειες. Ειδικά, οι ελεύθεροι επαγγελματίες κατανοούν τί σημαίνει να βρίσκεσαι σε καθεστώς υποχρεωτικής αναστολής των δικών σου καθηκόντων και ταυτόχρονα να πρέπει να πληρώσεις λογαριασμούς που «τρέχουν». Υπό αυτές τις συνθήκες δεν μπορεί να γίνει κατανοητό για ποιό λόγο η μετακίνηση του Υπουργού ή του βουλευτή για την άσκηση των δικών του καθηκόντων αξιολογείται ως υγειονομικά ασφαλής, ενώ η μετακίνηση ημών των υπολοίπων για την άσκηση των δικών μας καθηκόντων αξιολογείται ως υγειονομικά επισφαλής. Και γιατί να μην ισχύει το αντίστροφο: προκειμένου να εξασφαλιστεί το social distancing να μείνουν για λίγο υποχρεωτικά σπίτι τους οι αιρετοί (ευκαιρία να ξε-ιδρώσουν λίγο από την κουραστική προσπάθεια επίλυσης των προβλημάτων μας) και να κυκλοφορούμε εμείς οι υπόλοιποι πάντα και μόνο για την άσκηση των δικών μας καθηκόντων; Και πόσο μας δουλεύουν όταν μας δείχνουν υπουργικά συμβούλια με τηλε-διάσκεψη, την ίδια ώρα που οι συμμετέχοντες σε αυτά έχουν φροντίσει με υπουργική απόφαση να μπορούν να κυκλοφορούν, αν και έκλεισαν εμάς υποχρεωτικά σπίτια μας;

Επομένως, αυτό που αποτέλεσε τον πυρήνα της κριτικής στην μετακίνηση του κ. Βαρουφάκη στην Αίγινα (το πολιτικό πρόσωπο που νομίζει ότι λόγω ιδιότητας μπορεί να πηγαίνει όπου θέλει) δεν ανάγεται σε μια αποκλειστικά προσωπική του στάθμιση, αλλά σε μια θεσμική επιλογή της κυβέρνησης, η οποία εξαίρεσε από τον περιορισμό κυκλοφορίας τον ίδιο και άλλους 299 συναδέλφους του στη Βουλή. 

Αποτελεί πραγματικά τραγική ειρωνεία ότι την ανωτέρω απόφαση ΔΕΝ την εφήρμοσε ο ίδιος ο κ. Πρωθυπουργός. Ποια καθήκοντά του άσκησε ο κ Πρωθυπουργός κατά την επίσκεψή του στο ΣΩΤΗΡΙΑ; Και γιατί η επίσκεψη του κ. Πρωθυπουργού στο ΣΩΤΗΡΙΑ μαζί με τη συνήθη κουστωδία και τα τηλεοπτικά συνεργεία (ήτοι σημαντικός αριθμός ανθρώπων να μπαινοβγαίνουν σε νοσοκομείο αναφοράς που έχει απαγορευτεί ακόμα και το επισκεπτήριο) ήταν υγειονομικά ασφαλής, ενώ η παρουσία του κ. Βαρουφάκη στο λιμάνι της Αίγινας αποτέλεσε κίνδυνο για τη δημόσια υγεία;

Πέραν του προφανούς ανορθολογισμού της εξαίρεσης των πολιτικών προσώπων από ένα έκτακτο μέτρο περιορισμού κυκλοφορίας, το οποίο είναι απολύτως αναγκαίο να τηρείται από ΟΛΟΥΣ, όπως ο ανορθολογισμός αυτός κατεδείχθη από την εκτός καθηκόντων πολυπρόσωπη επίσκεψη του κ. Πρωθυπουργού στο ΣΩΤΗΡΙΑ (μη σας κάνει εντύπωση η φράση «εκτός καθηκόντων», οι Πρωθυπουργοί δεν προβλέπεται να ασκούν καθήκοντα νοσηλευτικού προσωπικού ή πλασιέ κινέζικης μάσκας), στην ανωτέρω υπουργική απόφαση εμφιλοχώρησε κάτι ιδιαίτερα ανησυχητικό: η αρμοδιότητα διαπίστωσης του σκοπού της μετακίνησης του αιρετού ανατέθηκε σε αστυνομικό όργανο.

Και εδώ αρχίζουν τα δύσκολα: διότι αν είναι 100 φορές προβληματικό οι αιρετοί να εξαιρούνται από τον περιορισμό κυκλοφορίας, είναι 1.000.000 φορές επικίνδυνο η άσκηση των καθηκόντων τους να υπάγεται σε αστυνομικό έλεγχο. Η επιβολή αστυνομικού ελέγχου σε καθήκοντα αιρετών εκπροσωπεί δόγμα αστυνομοκρατίας και προσιδιάζει σε «δημοκρατία στο γύψο». Αλίμονο σε μία κοινωνία στην οποία η πολιτική πρωτοβουλία υπάγεται σε (προληπτικό ή κατασταλτικό) αστυνομικό έλεγχο, ακόμα και εάν δε διώκεται ποινικά. 

Μόνο ως πολιτική επικύρωση του αποκαλούμενου αστυνομικού κράτους (ποιός μπορεί να ξεχάσει τον πατέρα του κ. Πρωθυπουργού να αναφωνεί προς αστυνομικούς το 1992 «εσείς είστε το κράτος») μπορεί να ερμηνευθεί η απίθανη σύλληψη 3 υπουργών να αναθέσουν σε αστυνομικό όργανο τη διαπίστωση της άσκησης πολιτικών και μη ποινικά κολάσιμων καθηκόντων αιρετών προσώπων, τα οποία ωστόσο αξιολογήθηκαν ως υψηλής αποστείρωσης, ώστε να εξαιρεθούν απο το ΜΕΝΟΥΜΕ ΣΠΙΤΙ.

 Παράδειγμα 1:

-Που πηγαίνετε κ Δήμαρχε;
-Πηγαίνω να ελέγξω το κοκορέτσι στην ταβέρνα του Μήτσου. Μου είπαν ότι είναι χαλασμένο.
-Παρακαλώ περάστε...

Παράδειγμα 2:
-Που πηγαίνετε κ. Βουλευτά;
-Πηγαίνω σε συνάντηση με τον πρόεδρο του εργατικού κέντρου.
-Εργατικό κέντρο; Δεν προβλέπεται κύριε...
-Μα είμαι Βουλευτής, πρέπει να ενημερωθώ...
-Λυπάμαι, δεν το γράφει το ΦΕΚ

 Στην πραγματικότητα, λοιπόν, το συμβάν της Αίγινας έχει 2 άτυχους. Τον κ. Βαρουφάκη που άσκησε το δικαίωμα που οι αιρετοί επεφύλαξαν για τον εαυτό τους (ελεύθερη μετακίνηση με την πρόφαση της άσκησης των πολιτικών τους καθηκόντων) και έναν λιμενικό (για την προστασία του οποίου απο τον ιό είναι αμφίβολο ότι φρόντισε η κυβέρνηση) που έκανε αυτό που προβλέπει η υπουργική απόφαση, δηλ. αστυνομικό έλεγχο στην άσκηση πολιτικών καθηκόντων. Ήταν κυβερνητική απόφαση ο κ. Βαρουφάκης να δικαιούται να επικαλεστεί την παρουσία του σε πολιτική ομιλία ως αιτία της μετακίνησης και ο λιμενικός να δικαιούται να ελέγξει (με ποια δικαιολογητικά άραγε; μήπως selfies με ψηφοφόρους;) εάν αυτή εντάσσεται στα καθήκοντα του Βουλευτή.

Ας υποθέσουμε, λοιπόν, ότι ένας εξίσου ευσυνείδητος αστυνομικός σταματάει τον κ. Πρωθυπουργό στο φανάρι πριν το ΣΩΤΗΡΙΑ:

 -Που πηγαίνετε κύριε;
-Είμαι ο Πρωθυπουργός και πηγαίνω στο ΣΩΤΗΡΙΑ
-Είστε γιατρός;
-Όχι
-Είστε Νοσοκόμος;
-Όχι
-Είστε ασθενής;
-Ευτυχώς όχι.
-Λυπάμαι κύριε, η μετακίνησή σας είναι παράνομη. Κάντε δεξιά να ρίξω πρόστιμο
-..............................................................................
Συμπληρώστε εσείς την απάντηση, αλλά είμαι σίγουρος ότι θα γινόταν...του Βαρουφάκη.